Een beetje stress kan geen kwaad. Maar als stress te veel en te lang aanhoudt treden lichamelijke en psychologische problemen op. Met het stellen van gerichte vragen aan jezelf kan je zelf beoordelen of stress een (te) grote rol speelt. Door eerlijk antwoord te geven op deze vragen, krijg je een beter inzicht in je huidige stressniveau.
Hier zijn enkele vragen die je kunt overwegen:
Fysieke signalen voor stress
Heb ik regelmatig last van hoofdpijn?
Hoofdpijn, vooral spanning gerelateerd, kan een indicatie zijn van overmatige stress.
Ervaar ik spierpijn of -spanning, met name in mijn nek, schouders of rug?
Spierpijn en spanning kunnen voortkomen uit stress en een teken zijn van fysieke reacties op emotionele druk.
Zijn er problemen met mijn spijsvertering, zoals buikpijn, misselijkheid of een opgeblazen gevoel?
Stress kan de spijsvertering beïnvloeden en leiden tot maagklachten.
Voel ik me vaak vermoeid, zelfs na een goede nachtrust?
Vermoeidheid kan een teken zijn van chronische stress die invloed heeft op de kwaliteit van je slaap.
Heb ik slaapproblemen, zoals moeite met in slaap vallen of doorslapen?
Slaapproblemen kunnen een gevolg zijn van stress en angst.
Is mijn eetlust veranderd? Eet ik meer of minder dan normaal?
Stress kan leiden tot veranderingen in eetgewoonten, variërend van overeten tot verminderde eetlust.
Ervaar ik hartkloppingen of een verhoogde hartslag?
Heb ik gevoelens van beklemming?
Stress activeert het sympathische zenuwstelsel, wat kan leiden tot fysieke reacties zoals een versnelde hartslag.
Heb ik andere onverklaarbare lichamelijke klachten?
Let op andere symptomen zoals duizeligheid, trillende handen, zweten of kortademigheid, die kunnen wijzen op stressreacties.
Kan ik me (bijna) niet ontspannen gedurende de dag?
Een gebrek aan ontspanningsmomenten kan bijdragen aan de accumulatie van stress.
Emotionele signalen
Ervaar ik frequent stemmingswisselingen zoals prikkelbaarheid, angst of neerslachtigheid?
Stemmingsschommelingen kunnen wijzen op emotionele reacties op stress.
Voel ik me vaak overweldigd door dagelijkse taken en verantwoordelijkheden?
Een gevoel van overweldiging kan een teken zijn van te veel stress.
Heb ik moeite met het beheersen van mijn emoties?
Merk ik dat ik gemakkelijk geïrriteerd raak of dat mijn emoties moeilijk te reguleren zijn?
Hoe ga ik om met stressvolle situaties?
Reflecteer op je coping-mechanismen. Ga je gezonde manieren gebruiken om met stress om te gaan, of neig je naar negatieve gewoonten?
Ervaar ik angstgevoelens zonder duidelijke reden?
Onverklaarbare angst kan een teken zijn van onderliggende stressniveaus.
Heb ik de neiging om me terug te trekken van sociale activiteiten?
Sociale isolatie kan een teken zijn van emotionele stress en de behoefte aan zelfreflectie.
Hoe ga ik om met tegenslagen?
Let op je reactie op uitdagingen. Voel je je snel ontmoedigd of vind je manieren om veerkrachtig te blijven?
Ervaar ik schuldgevoelens
Overmatige zelfkritiek kan een indicator zijn van emotionele stress.
Ben ik te perfectionistisch?
Overdadig perfectionisme kan eveneens deel uit maken van emotionele stress
Zijn er onverklaarbare veranderingen in mijn interesse of plezier in activiteiten die ik normaal gesproken leuk vind?
Verlies van interesse in activiteiten kan wijzen op emotionele onrust.
Hoe is mijn algehele tevredenheid met het leven op dit moment?
Beoordeel je algemene welzijn en tevredenheid met het leven als een indicator van emotioneel welbevinden.
Kun je jouw stress-systeem resetten?
Gedragsveranderingen die kunnen voorkomen bij stress
Zijn er veranderingen in mijn eetgewoonten?
Eet ik minder of juist veel meer dan normaal? Stress kan leiden tot veranderingen in eetgedrag zowel langs de ene kant als naar de andere kant.
Heb ik de neiging om meer genotsmiddelen zoals alcohol, drugs, nicotine of cafeïne te gebruiken dan ik normaal doe?
Sommige mensen grijpen naar meer stimulerende middelen als een manier om met stress om te gaan.
Merk ik veranderingen in mijn slaapgewoonten?
Slaap ik meer of minder dan gebruikelijk? Stress kan leiden tot veranderingen in slaappatronen.
Vermijd ik vrienden en normale sociale activiteiten?
Stress kan leiden tot isolatie en terugtrekking van sociale interacties.
Ben ik sneller prikkelbaar? Heb ik meer verbale conflicten?
Stress kan invloed hebben op de manier waarop we omgaan met anderen, resulterend in conflicten.
Is er een toename van nervositeit, zoals nagelbijten, wiebelen of friemelen?
Nervositeit en rusteloosheid kunnen gedragsveranderingen zijn die wijzen op stress.
Vlucht ik in mijn werk?
Overmatige betrokkenheid bij werk kan een manier zijn om stress te vermijden of te compenseren.
Doe ik minder van de dingen waarvan ik geniet?
Heb ik minder dan vroeger interesse in ontspanning? Stress kan namelijk de interesse in en het vermogen om van ontspannende activiteiten te genieten verminderen.
Vinden vrienden dat je je anders gedraagt?
Vraag vrienden of familie of ze veranderingen in je gedrag hebben waargenomen die je zelf mogelijk niet hebt opgemerkt.
Cognitieve symptomen die kunnen duiden op overmatige stress
Heb ik moeite met concentratie voor dagdagelijkse dingen?
Lukt het mij niet meer taken te voltooien? Merk ik dat het moeilijk is om mijn aandacht bij één taak te houden?
Heb ik problemen met het nemen van beslissingen, zelfs over eenvoudige zaken?
Vind ik het lastig om keuzes te maken, zelfs als ze klein lijken?
Merk ik dat mijn geheugen mij meer dan vroeger in de steek laat?
Heb ik moeite met het onthouden van recente gebeurtenissen of details?
Is mijn denkproces trager dan normaal?
Ervaar ik een vertraging in mijn vermogen om informatie te verwerken en te reageren?
Word ik snel afgeleid
Heb ik moeite om gefocust te blijven? Laat ik mijn aandacht snel afleiden?
Ben ik dikwijls in de war of afwezig met mijn gedachten?
Ervaar ik verwarring of chaotische gedachten tijdens mijn dagelijkse bezigheden?
Ben ik veel aan het piekeren en maak ik me veel zorgen over de toekomst?
Merk ik dat mijn gedachten dikwijls negatief zijn?
Ervaar ik mentale vermoeidheid, zelfs na rust en slaap?
Voel ik me vermoeid op een mentaal niveau?
Heb ik moeite met het organiseren van mijn gedachten en het plannen van taken?
Merk ik dat het lastig is om mijn taken te structureren en te organiseren?
Stress kan de cognitieve functies beïnvloeden, wat zich kan uiten in bovenstaande symptonen.
Vragen over gewijzigde omstandigheden in je leven
Zijn er recente veranderingen in mijn werk die invloed hebben op mijn stressniveau?
Denk aan zaken zooals veranderingen in taken, verantwoordelijkheden, werkomgeving of werkdruk. Is er sprake van onzekerheid over de toekomst, bijvoorbeeld betreffende carrièreplannen of levensdoelen?
Hoe is mijn balans tussen werk en privé?
Voel ik me overweldigd door verplichtingen? Beoordeel of je voldoende tijd hebt voor ontspanning en persoonlijke activiteiten buiten werk.
Zijn er recente veranderingen in mijn persoonlijke relaties die stress veroorzaken?
In je relatie, familieleden, vrienden? Breuken, conflictten, heengaan?
Heb ik financiële zorgen?
Financiële stress kan een aanzienlijke druk veroorzaken.
Zijn er veranderingen in mijn woonsituatie?
Verhuizingen, verbouwingen al dan niet met problemen) of andere woonomstandigheden kunnen bijdragen aan stress.
Zijn er gezondheidsproblemen in mijn directe omgeving of bij mezelf en die me extra stress bezorgen?
Ziekte, zowel bij jou als bij dierbaren, kan zeker een belangrijke bron van stress zijn.
Hoe tevreden ben ik over mijn algemene levenssituatie?
Beoordeel je algehele tevredenheid en geluk met de huidige staat van je leven.
Vragen i.v.m. je zelfzorg
Neem ik regelmatig de tijd voor ontspanning en rust?
Beoordeel hoe dikwijlsje doelbewust momenten van ontspanning inplant.
Hoe is de kwaliteit van mijn slaap en heb ik genoeg slaap?
Het waken over je slaap is een zeer belangrijk gegeven in je algemeen gezondheidsproces.
Heb ik een (nog) gezonde eetgewoonte?
Ben je overgeschakeld op veelvuldige fastfood? Kook je wel eens?
Neem ik regelmatig korte pauzes overdag?
Korte pauzes zijn heilzaam voor je concentratie en herstelvermogen om je energie op peil te houden.
Heb ik plezier in activiteiten die ik doe?
Stel je de vraag hoeveel tijd je besteedt aan activiteiten die je vreugde, plezier en voldoening geven.
Heb ik gezonde coping-mechanismen voor stress, zoals lichaamsbeweging, meditatie of ademhalingsoefeningen?
Overweeg of je deze eenvoudige stappen kan inplannen om stress te verminderen en je welzijn te bevorderen.
Voel ik me tevreden met mijn persoonlijke prestaties en doelen?
Geef ik mijzelf een hoge of lage score? Zijn mijn doelen realistisch?
Stel ik realistische verwachtingen voor mezelf? Heb ik moeite met perfectionisme?
Neig je naar een te onrealistisch perfectionisme, veel meer dan vroeger?
Bewaak ik mijn grenzen en zeg ik nee wanneer dat nodig is?
Bescherm je je voldoende tegen overbalasting of energieslurpende zaken? Bekijk of je in staat bent om grenzen te stellen zowel in je werksfeer als privé.
En wat moet ik hier nu mee?
Zoveel vragen en zoveel antwoorden. Het is niet omdat je op (veel) vragen bevestigend kan antwoorden dat je moet panikeren. De meeste vragen kunnen in mindere of meerdere mate van invloed zijn op je stressniveau. Dokter Google is in feite niet de juiste weg.
Als je je inderdaad zorgen maakt over je stressniveau is er maar één goede weg: ga op gesprek bij een professional.
Maak een afspraak met een klinisch psycholoog. Bijna alle ziekenbonden hebben terugbetalingen voor één of meerdere sessies.
Stress verminderen met deze mindfulness oefening: ademhalingingsmeditatie
Klik hier
Deze boeken hebben we gelezen en zijn aan te raden
Geef een reactie